1910, Kieszonkowy Plan Wielkiego Krakowa

Prezentowany plan wydany został w formie pocztówki. Kolorową litografię karty pocztowej wykonano w zakładzie Wacława Krzepowskiego w Krakowie, a jego autorem jest Jakób Mojżesz, nauczyciel wydziałowy. W treści planu zaznaczono kościoły, klasztory, bożnice, szpitale, szkoły, pomniki, hotele oraz budynki instytucji rządowych i autonomicznych. Wrysowano również przebieg linii kolejowych i tramwajowych. Obok nazw poszczególnych dzielnic Krakowa, zamieszczono informacje dotyczące ogólnej liczby Katolików i Żydów oraz liczby wyborców do austriackiej Rady Państwa w ramach tak zwanej III kurii, do której należało zamożne mieszczaństwo, inteligencja i urzędnicy.

Plan zatytułowano “Kieszonkowy Plan Wielkiego Krakowa” ale w rzeczywistości obejmuje swym zasięgiem jedynie centralną przestrzeń miasta, podobnie jak większość turystycznych planów Krakowa wydanych na przełomie XIX i XX wieku. Koncepcja tak zwanego “Wielkiego Krakowa” była pomysłem przekształcenia Krakowa z prowincjonalnego miasta w nowoczesną europejską aglomerację. Zapoczątkował ją i forsował ówczesny prezydent Krakowa Juliusz Leo, a realizowana była poprzez radykalne rozszerzanie granic Krakowa i stopniowe włączanie w jego obręb sąsiednich gmin.

Na rewersie pocztówki w obramowaniu zamieszczono jakże wymowy patriotyczny tekst:

Kochany Przyjacielu! Proszę Cię bardzo uprzejmie i grzecznie!
Patrz! Jak ślicznie wygląda Wielkiego Krakowa teren obecnie,
Co w katakumbach swych najsłynniejszych synów kryje.
Co Sercem podartej Polski nazywa każdy, kto z nami czuje.
To zobaczysz, jak żywo tysięcy Polaków tętno tu bije,
Jak wszystko dla dobra ojczyzny tu się roi, trwale pracuje.
I uwierzysz że, Zmartwychwstanie zapewnie jeszcze nie minęło,
I uwierzą wrogowie nawet, że Polska jeszcze nie zginęła.
Dopóki Kraków “Serce Polski” zwane – tak pięknie się rozwija.
Niechajże go zatem nikt z przyjaciół jego nigdy nie omija!!!

CYTOWANIE:
Wojkowski J., 2020. CARTOGRAPHIA CRACOVIANA: Kraków i okolice na dawnych mapach — geoportal: dawnemapykrakowa.pl, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji.