1855, Plan von Krakau

Plan pochodzi z atlasu Królestwa Galicji i Lodomerii zatytułowanego “Administrativ-Karte von den Königreichen Galizien und Lodomerien mit dem Grossherzogthume Krakau und den Herzogthümern Auschwitz, Zator und Bukowina“. Autorem atlasu jest Carl Kummerer Ritter von Kummersberg, a rytownikiem map F. Biller. Atlas został wydany w 1855 r. przez przez wydawnictwo kartograficzne Artaria & Compagnie z Wiednia.

Plan opracowany został na podstawie mapy katastralnej Krakowa z 1848 r. i obejmuje przestrzeń miasta w obrębie Plant, Stradom, Kazimierz, Smoleńsk, Kawiory, Czarną Wieś, Nową Wieś, Piasek i Kleparz. W sieci wodnej przedstawiono Wisłę w obu korytach, Rudawę z rozgałęziami oraz liczne stawy. W nazwach ulic, placów i dzielnic zachowano polskie brzmienie. Zabudowę w śródmieściu przedstawiono w blokach i kompleksach zaznaczając obrysy ważniejszych obiektów, a na pozostałym obszarze zaznaczono obrys pojedynczych budowli. W legendzie wyróżniono łąki, pastwiska, uprawy i ogrody z rozróżnieniem rodzaju drzewostanu, a także budynki z podziałem na drewniane, murowane i użyteczności publicznej. Dodatkowo zamieszczono wykaz 23 ważniejszych budowli oznaczonych na planie liczbami. Ponadto zaznaczono granice parcel. Na planie możemy też zobaczyć dokładny przebieg wału ziemnego powstałego w okresie kościuszkowskim, który stanowił element fortyfikacji Wolnego Miasta Krakowa.

Do najważniejszych zmian urbanistycznych Krakowa tamtego okresu należy budowa dworca i linii kolejowej. Rozpoczęcie kolejowej inwestycji w 1846 r. zbiegło się z wybuchem powstania krakowskiego po stłumieniu którego Austriacy ponownie zajęli Kraków. Wolne, Niepodległe i Ściśle Neutralne Miasto Kraków i jego Okręg zwane Rzeczypospolitą Krakowską zostało zlikwidowane, a w jego miejscu utworzono Wielkie Księstwo Krakowskie. Od tego czasu oficjalna nazwa prowincji do której należał Kraków brzmiała: Królestwo Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim i Księstwami Oświęcimia i Zatoru. Po wcieleniu do monarchii habsburskiej Kraków na wiele lat stał się biednym i prowincjonalnym miastem cesarstwa Austrii.

CYTOWANIE:
Wojkowski J., 2020. CARTOGRAPHIA CRACOVIANA: Kraków i okolice na dawnych mapach — geoportal: dawnemapykrakowa.pl, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji .