1607, Mapa Polski i Śląska Gerarda Mercatora

Mapę “Polonia et Silesia” wykonał słynny flamandzki kartograf Gerard Mercator. Po raz pierwszy ukazała się w 1585 r. w atlasie zatytułowanym “Germaniae tabule geographicae ...”. Po śmierci Mercatora płyty miedziorytnicze nabył Jodocus Hondius i wielokrotnie zamieszczał mapę w wydawanych przez siebie atlasach. Prezentowana mapa pochodzi z łacińskiej edycji zatytułowanej “Gerardi Mercatoris atlas sive cosmographicae meditationes de fabrica mundi et fabricati figura“, wydanej przez Jodocusa Hondiusa w Amsterdamie w 1607 r.

Mapa charakteryzuje się wyraźnym rysunkiem i bogatą treścią. Przedstawiono symbole ważniejszych miejscowości wraz z ich nazwami, hydrografię z nazwami rzek i jezior, symbole lasów, rzeźbę terenu zaznaczoną metodą kopczykową oraz nazwy dzielnic. Przy ramce wewnątrz mapy wpisane są nazwy geograficznych stron świata: „Septentrio”, „Oriens”, „Meridies”, „Occidens”. W lewym dolnym rogu w kartuszu okuciowym umieszczono tytuł mapy. Na rewersie mapy znajduje się tekst w języku łacińskim opisujący ziemie Królestwa Polskiego (POLONIA REGNVM). Kraków, podobnie jak inne miasta, sygnowany jest na mapie znakiem graficznym w postaci perspektywicznego miniaturowego rysunku, ale jest znacznie większy od innych, co wskazuje na jego stołeczną pozycję.

Mapa “Polonia et Silesia” Gerarda Mercatora była podstawowym źródłem prezentacji obszaru Polski w XVII wieku i miała dominujący wpływ na kształtowanie wizerunku Królestwa Polskiego w ówczesnej kartografii europejskiej. Do jej wykonania Mercator wykorzystał wszelkie dostępne źródła kartograficzne, w szczególności mapy Polski autorstwa Wacława Grodeckiego z 1570 r. (Nr kat. 10) oraz Gerarda de Jode z 1578 r. Kompilacja polegająca na nałożeniu na siebie kilku map ziem polskich spowodowała, że kilka nazw miejscowości na mapie Mercatora powtarza się dwu-, a nawet trzykrotnie, jak w przypadku Bydgoszczy (“Bidgostia”, “Bromberg” i “Biltgotz”).

CYTOWANIE:
Wojkowski J., 2020. CARTOGRAPHIA CRACOVIANA: Kraków i okolice na dawnych mapach — geoportal: dawnemapykrakowa.pl, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji .